Opowieść Giovanniego przypomina western, osadzony dla odmiany w leśnych ostępach francuskiej prowincji, pełen twardzieli i szemranych typów o wątpliwym kodeksie moralnym. Miejsce akcji oraz silne, męskie charaktery stały się punktem wyjścia dla ścieżki młodego De Roubaixa. Wyśmienity, niezwykle chwytliwy temat przewodni to połączenie folklorystycznego kolorytu z iście westernowym wigorem. Gitara prowadzi energetyczną, śmiałą melodię przy rytmicznym akompaniamencie rozmaitych drewnianych perkusjonaliów – całość brzmi niczym kowbojska galopada, z tym że bez latynoskiego aromatu, galopada przefiltrowana przy pomocy francuskich regionalizmów.
Z historycznego punktu widzenia warto zwrócić uwagę, że ledwie rok wcześniej Ennio Morricone zrewolucjonizował stylistykę westernu przy okazji przełomowego Za garść dolarów. Film Enrico zdaje się w warstwie muzycznej czerpać pewne rozwiązania z kina Sergio Leone (gitarowy „dżingiel” punktujący przejścia montażowe, apatyczny perkusyjny podkład w scenach oczekiwania lub suspensu), co ugruntowuje tylko pogląd, że De Roubaix miał niebywały dryg do wszelkiego rodzaju innowacji, które chwytał w lot i rozwijał po swojemu.
Les Grandes Gueules trwa jedynie 12 minut, ale na tym krótkim odcinku czasowym zapewnia słuchaczowi trzy bardzo udane tematy muzyczne – w tym kilka emocjonalnych, lirycznych fragmentów – podane w kreatywnym aranżerskim sosie. Jak łatwo się domyślić, wyrazista i melodyjna muzyka De Roubaixa wypada w filmie bez zarzutu i zasłużenie otworzyła Francuzowi drzwi do wielkiej kariery.
Druga kompozycja na albumie to Ho! (Człowiek w pięknym krawacie, 1968), pochodząca z tragikomicznej opowieści o drobnym złodziejaszku Françoisie Holinie (Jean-Paul Belmondo), marzącym o wielkiej karierze gangstera – publicznego „wroga nr 1”. Dla De Roubaixa konwencja filmu – rozgrywającego się we współczesności, ale nakierowanego na główne toposy kostiumowego kina gangsterskiego – była okazją do sięgnięcia wstecz, stąd też rdzeń ścieżki oparty jest o żartobliwe brzmienie big bandowego jazzu oraz stylistyki honky-tonk. Ho! wyprzedza więc analogiczne pod względem brzmienia gangsterskie soundtracki, takie jak Borsalino Claude’a Bollinga, czy głośne Żądło, które rozsławiło w kinie amerykańskim ragtime spod szyldu Scotta Joplina.
Staroświecki szablon ścieżki wzmaga komizm i ironię filmu; jest nośnikiem jest teatralności, sygnałem narcystycznych wyobrażeń tytułowego bohatera (jazzujących tematów De Roubaixa Holin słucha często na swoim antycznym odbiorniku radiowym), Fortepian honky-tonk (utwór Bénédicte) intensyfikuje ekranowy ruch Ho – gdyby w toku montażu ów ruch został przez Enrico sztucznie przyspieszony, film niepostrzeżenie nabrałby cech pastiszu kina niemego, podporządkowanego i dynamizowanego przez rezolutną muzyczną przygrywkę.
Dobrotliwa ironia, z jaką De Roubaix i Enrico traktują swojego bohatera, pozwala nabrać dystansu do wyczynów naszego gangsterskiego celebryty. Dramatyczny finał filmu przy wtórze żartobliwej, anachronicznej ilustracji potęguje ten kontrast, wyostrza rozdźwięk między między fikcją a rzeczywistością, między pragnieniami a ich konsekwencjami. Ogółem całkiem udana, wpadająca w ucho kompozycja.
Do mniej znanych obrazów Roberto Enrico należy Les Caïds (1972), kryminalna opowieść w konwencji heist movie. Grający główną rolę Serge Reggiani (popularny piosenkarz i aktor, którego De Roubaix miał okazję poznać kilka lat wcześniej na planie Les Aventuriers), z zawodu kaskader samochodowy, po godzinach przewodzi szajce profesjonalnych włamywaczy. Gdy podczas próby obrabowania banku cały plan bierze w łeb, przestępcom pozostaje tylko desperacka ucieczka przed ścigającą ich policją…
Les Caïds powstał w początkach studyjnego okresu De Roubaixa, niemal równolegle z przełomowym La Scoumoune (samodzielnie przez Francuza skomponowanym, wykonanym i nagranym). Ścieżka do filmu Enrico bogata jest w eksperymenty charakterystyczne dla tego etapu twórczości kompozytora. Szczególnie interesujący jest pod tym względem utwór tytułowy: dramatyczny i pełen determinacji, łączący brzmienie syntezatora, fortepianu i dętych blaszanych. Ma on swój moment chwały pod koniec filmu, kiedy bohaterowie oglądają kaskaderskie wyczyny rajdowców na lokalnych festynie – Enrico, podobnie jak to uczynił w Les Aventuriers, wycisza dźwięki otoczenia, dynamizuje montaż i pozwala malowniczo wybrzmieć niezakłóconej niczym muzyce. Powstaje z tego poemat na cześć brawury samochodowych awanturników, przywodzący na myśl powstałą rok wcześniej przebojową ilustrację Michela Legranda do Le Mans. O ile jednak jego starszy kolega ryzykanctwo wyścigów samochodowych opisywał idiomem jazzowym, o tyle De Roubaix zdaje się iść o krok do przodu, w rejony jeszcze nowocześniejszego funku i rocka.
Za wyjątkiem jednakże powyższego fragmentu kompozycja Francuza radzi sobie w filmie średnio. Oczywiście melodie są jak zwykle świetne (temat Mon ami Thia to w ogóle jedna z ładniejszych ballad De Roubaixa) i zapadają w pamięć, ale nie do końca wiadomo, co też mają dawać obrazowi. Przypomina się kazus Le soleil des voyous Lai’a, w którym muzyczna liryka również nie przystawała do poważnej ekranowej intrygi; De Roubaix radzi sobie wprawdzie lepiej – w filmie jest miejsce na wątek miłosny i wątek męskiej przyjaźni – niemniej brakuje tu ilustracyjnego błysku, mocniejszego zakotwiczenia w narracji. Obraz zbyt często płynie sobie, a muzyka sobie.
Le Vieux fusil (Stara strzelba, 1975), ostatni obraz, przy jakim De Roubaix pracował przed swoją tragiczną śmiercią, jest kinem skrajności: z jednej strony lirycznym wspomnieniem miłości, z drugiej krwawym, bezkompromisowym kinem zemsty, osadzonym w ostatnich dniach hitlerowskiej okupacji na ziemiach francuskich. Film był wielkim triumfatorem pierwszej w historii gali Cezarów: statuetkami nagrodzono Roberto Enrico, aktora Philippe’a Noiret, oraz – pośmiertnie – kompozytora Françoisa de Roubaix.
Film oraz ścieżkę otwiera słynny temat przewodni Clara, jeden z klasyków De Roubaixa – staroświecki, ubrany w szaty słodkiej nostalgii, niczym odnaleziona w szafie wiekowa pozytywka albo szumiące nagranie zamierzchłego standardu jazzowego. Temat ten (wywodzący się w rzeczywistości z demo, które François przygotował dwa lata wcześniej na potrzeby niedoszłego projektu Deux Hommes dans la Ville) jest dla obrazu Enrico skrojony wręcz idealnie: tworzy poruszający kontrast między lirycznymi retrospekcjami a okropieństwem filmowej współczesności, każdorazowo gdy główny bohater Julien (Noiret) wspomina szczęśliwe chwile spędzone ze swoją młodą żoną Clarą (Romy Schneider). Echa i płynne reminiscencje przeszłości sprawiają, że muzyka raz po raz zmienia swoją funkcję: w jednej scenie temat ma charakter diegetyczny jako melodia płynąca z radia lub grana przez klubową orkiestrę, a w następnej przeradza się w typową muzykę ilustracyjną, nakierowaną na skrywane emocje Juliena. Ta nieregularność, a zarazem konsekwencja, sprawiają iż temat Clary – w odróżnieniu od szczątkowych, chaotycznych retrospektyw – staje się jedynym pełnoprawnym odbiciem wewnętrznego mikrokosmosu głównego bohatera.
Jako że Stara strzelba powstała w połowie lat 70-tych, niesie ona piętno elektronicznych eksperymentów De Roubaixa, który do 1975 roku zdołał osiągnąć prawdziwą maestrię w posługiwaniu się brzmieniem syntezatorów. Wyrazem tego jest niepokojący, mrożący krew w żyłach elektroniczny podkład pod sceny hitlerowskich mordów (1944 oraz La mort), nadający im odrealnionego, somnambulicznego klimatu – bo czy możliwym jest zracjonalizowanie tak bezcelowego okrucieństwa? Elektronikę De Roubaixa cechuje zimna, jakby nieludzka samodyscyplina, dlatego też ów stylistyczny anachronizm nie gryzie się z filmowym czasem akcji. Nie stanowi on wprawdzie drugowojennej dekoracji, ale też nie wychodzi przed szereg jako techniczna nowinka. Jest po prostu szczerą impresją na temat ekranowego barbarzyństwa.
I tak oto na jednym krążku otrzymujemy blisko połowę wspólnych dokonań De Roubaixa i Enrico, wpisaną w ramy dekady 1965-1975. Muzyczny testament francuskiego kompozytora nie mógłby być chyba bogatszy. Tyle tu brzmień, tyle tematów, tyle wigoru i artystycznej pasji… że starczyłoby pewnie i na kolejne dziesięciolecie.
