Your browser is not supported! Update your browser to improve your experience.

Jerry Goldsmith

10 lutego 1929 - 22 lipca 2004
Paweł Stroiński | 21-04-2022 r.

Jerry Goldsmith urodził się 10.02.1929 w Pasadenie, w stanie Kalifornia i dorastał w Los Angeles. W wieku 6 lat zaczął uczyć się gry na fortepianie, w wieku 14 lat – kompozycji, teorii muzyki oraz kontrapunktu pod okiem Jakoba Gimpela i Mario Castelnuovo-Tedesco. Poznał także słynnego kompozytora Miklósa Rozsę i uczęszczał na jego kursy z muzyki filmowej, prowadzone na uniwersytecie USC. Uważa się, że to muzyka Węgra do thrillera Alfreda Hitchcocka Urzeczona zachęciła go do tworzenia dla kina.

W 1950 roku, Goldsmith znalazł pracę w wytwórni CBS, co później zaowocowało pierwszymi pracami kompozytorskimi, takimi jak serie radiowe CBS Workshop i Romance. Pozostał tam do roku 1960, pomagając przy takich serialach jak Strefa Mroku. Wtedy został zaangażowany przez Revue Studios jako kompozytor serialu Thriller, co pozwoliło mu pracować nad takimi projektami jak temat do Dr Kildare czy serialem The Man from U.N.C.L.E.. W 1962 roku dostał pierwszą nominację do Oskara, za partyturę do dramatu biograficznego Johna Hustona, Freud. W tym też roku poznał słynnego i wpływowego kompozytora Alfreda Newmana, który zaproponował go do zilustrowania westernu The Lonely and the Brave w 1963. Po tym projekcie Goldsmith związał się kontraktem z wytwórnią 20th Century Fox, dla których zilustrował takie filmy jak Planeta małp, Ziarna piasku
czy Patton.

W latach siedemdziesiątych Goldsmith miał już wyrobioną reputację. Pracował i dla filmu, i dla telewizji, dla której zrobił
takie projekty jak QBVII (dostał za to nagrodę Emmy). W filmie zwiększył swoją różnorodność, pracując nad dramatami
historycznymi (Wiatr i lew czy Papillon), thrillerami (Chinatown). Wtedy też powstały jego
najsłynniejsze partytury do horrorów, Omen i Obcy: Ósmy pasażer Nostromo. Za ten pierwszy, kompozytor dostał jedynego w swojej karierze Oskara. Z okresem tym jest też związana muzyka uważana przez niektórych za najlepszą w karierze kompozytora – kinowa wersja serialu Star Trek, do której skomponował swój chyba najbardziej znany temat, wykorzystany później w popularnym serialu Następne pokolenie. Właśnie ten temat kompozytor uznał za najtrudniejszy w swojej karierze.

Lata osiemdziesiąte przyniosły już na początku znakomity temat do Masady. Z tym okresem wiążą się poważne eksperymenty Goldsmitha z elektroniką, z tego okresu pochodzą wyłącznie lub prawie wyłącznie elektroniczne projekty kompozytora, takie jak Runaway, Criminal Law czy Hoosiers. Z tego okresu pochodzą też znakomite partytury do filmów akcji
takie jak słynna seria o Johnie Rambo (Goldsmith zrobił wszystkie trzy części) czy piąta część serii – Star Trek: Ostatnia
granica
. Bardzo dobre recenzje i nominację do Oskara zyskała jego muzyka do dramatu sensacyjnego Rogera Spottiswoode
Pod ostrzałem. Nie można też zapomnieć o kolejnym horrorze, kultowym Duchu w reżyserii Tobe Hoopera (głównie Stevena Spielberga).

Lata dziewięćdziesiąte zaczęły się od partytury uznawanej już za klasyk – znakomitej Pamięci absolutnej. Od tego filmu
zaczęła się współpraca Goldsmitha z Paulem Verhoevenem, z którym zrobił jeszcze dwa filmy – kontrowersyjny Nagi
instynkt
i skrytykowany thriller SF Człowiek widmo. Był to jeden z najbardziej pracowitych okresów w jego karierze. Wciąż trwała jego współpraca z Michaelem Crichtonem, dla którego skomponował muzykę do Trzynastego wojownika
(po odejściu reżysera Johna McTiernana i zwolnieniu kompozytora Graeme Revella). Coraz częściej zdarzało mu się pisać muzykę do słabych filmów, jego partytury często przewyższały poziom filmów, do których były tworzone. Wróćił też do serii Star Trek,
komponując muzykę do trzech ostanich filmów z serii (Pierwszy kontakt, Rebelia i Nemesis z 2002 roku).
Kontynuował współpracę z reżyserem Joe Dantem (zaczęli od Gremlinów, potem m.in. Mali żołnierze). Za największy sukces artystyczny uznaje się jego muzykę do Mulan, drugiego w karierze (po The Secret of NIMH) filmu
animowanego kompozytora. Z okresem tym wiążę się też już idealne i ostateczne połączenie orkiestra/elektronika.

W latach 2000-2004 kompozytor zaczął chorować. Najpierw zapalenie wyrostka robaczkowego zmusiło go do zrezygnowania z co najmniej trzech projektów, potem zachorował na raka. Musiał coraz częściej rezygnować z projektów, ale wcale nie przestał komponować. Wydarzenia 11 września bardzo nim wstrząsnęły. Przearanżował wtedy jeden ze swoich ostatnich tematów (do filmu Ostatni bastion) i wydał na płycie z muzyką pod nazwą September, 11, 2001. Potem, wciąż pod wpływem zamachów, zgodził się zastąpić Jamesa Hornera przy partyturze do filmu Suma wszystkich strachów, do którego skomponował piękny temat. W roku 2003 skomponował muzykę do ostatniego jak na razie filmu Joe Dantego, Looney Tunes znowu w akcji. W ostatnich dniach musiał go, z powodów zdrowotnych, zastąpić John Debney.
Pracował także nad filmem Linia czasu. Niestety z powodu trzeciego przemontowania filmu Richard Donner poprosił go o skomponowanie całości od nowa. Kompozytor nie zgodził się i Donner był zmuszony go zwolnić. Okazało się, że to była ostatnia partytura kompozytora. 22 lipca zmarł spokojnie we śnie.

Będzie pamiętany jako kompozytor wszechstronny, bardzo zdolny, świetny tematyk. Znany jest też ze swojego dobrego charakteru. Był bardzo sympatyczny, z dużym poczuciem humoru. Podobno kiedy dyrygował orkiestrą przy „Planecie małp”, założył sobie na twarz maskę małpy, żeby „lepiej wejść w klimat”. Będzie też pamiętany jako kompozytor, który był lubiany przez wszystkich, niezależnie od preferencji kompozytorskich.

30 najlepszych utworów Goldsmitha zdaniem naszej redakcji – TOP30 Jerry Goldsmith


NAGRODY:

Oscar:

  • 1977 – The Omen

    Saturn:

  • 1985 – Gremlins

    Annie Award:

  • 1998 – Mulan

    Emmy:

  • 1996 – Star Trek: Voyager (temat)
  • 1981 – Masada
  • 1976 – Babe
  • 1975 – QB VII
  • 1973 – The Red Pony

    Nagroda na festiwalu w Sitges:

  • 1998 – Small Soldiers

    Złota Malina – najgorsza muzyka:

  • 1986 – Rambo II (piosenka „Peace in Our Life”)

    BMI Film Music Award:

  • 2003 – The Sum of All Fears
  • 2002 – Along Came a Spider
  • 2000 – The Haunting; The Mummy
  • 1999 – Mulan
  • 1998 – L.A. Confidential; Air Force One
  • 1997 – Star Trek: First Contact
  • 1996 – Congo
  • 1993 – Basic Instinct
  • 1992 – Sleeping with Enemy
  • 1991 – Total Recall
  • 1989 – Rambo III
  • 1987 – Poltergeist II: The Other Side

    NOMINACJE:

    Oscar:

  • 1999 – Mulan
  • 1998 – L.A. Confidential
  • 1993 – Basic Instinct
  • 1987 – Hoosiers
  • 1984 – Under Fire
  • 1983 – Poltergeist
  • 1980 – Star Trek: The Motion Picture
  • 1977 – The Omen (w kat. Piosenka, za utwór „Ave Satani”)
  • 1976 – The Wind and the Lion
  • 1975 – Chinatown
  • 1974 – Papillon
  • 1971 – Patton
  • 1969 – Planet of the Apes
  • 1967 – The Sand Pebbles
  • 1966 – A Patch of Blue
  • 1963 – Freud

    Saturn:

  • 2004 – Looney Toones: Back in Action
  • 2001 – Hollow Man
  • 2000 – The Mummy
  • 1997 – StarTrek: First Contact
  • 1995 – The Shadow
  • 1993 – Basic Instinct
  • 1992 – Sleeping with Enemy; Warlock
  • 1991 – Gremlins 2: New Batch; Total Recall
  • 1987 – Link
  • 1983 – Poltergeist
  • 1982 – Outland
  • 1980 – Star Trek: The Motion Picture
  • 1979 – The Boys from Brazil; Magic

    BAFTA:

  • 1998 – L.A. Confidential
  • 1980 – Alien
  • 1976 – The Wind and the Lion
  • 1975 – Chinatown

    Złota Palma w Cannes:

  • 1992 – Basic Instinct

    Złoty Glob:

  • 1999 – Mulan
  • 1998 – L.A. Confidential
  • 1993 – Basic Instinct
  • 1984 – Under Fire
  • 1980 – Star Trek: The Motion Picture; Alien
  • 1975 – Chinatown
  • 1967 – The Sand Pebbles
  • 1965 – Seven Days in May

    Emmy:

  • 1966 – The Man from U.N.C.L.E.
  • 1961 – Thriller

    Grammy:

  • 1980 – Alien
  • 1977 – The Omen
  • 1976 – The Wind and the Lion
  • 1975 – QB VII
  • 1966 – The Man from U.N.C.L.E.

    Golden Satellite Award:

  • 1998 – L.A. Confidential

    Złota Malina – najgorsza muzyka:

  • 1996 – Congo (piosenka „(Feel the Spirit of Africa”)
  • 1986 – King Salomon’s Mines
  • Recenzje

    Komentarze