Elmer Bernstein urodził się 4 kwietnia 1922 roku w Nowym Jorku. W dzieciństwie zawodowo grał, tańczył, a także zdobył kilka nagród za swoje obrazy. W wieku 12 lat postanowił zająć się muzyką. Fortepianu uczyła go Henriette Michelson ze słynnej szkoły Juilliarda, która potem doradzała mu w kwestiach tego instrumentu. Jednym z nauczycieli twórcy Siedmiu wspaniałych był także jeden z najwybitniejszych amerykańskich kompozytorów, Aaron Copland. Kiedy wybuchła II wojna światowa aranżował pieśni ludowe i komponował dramatyczne ilustracje do wojskowych słuchowisk radiowych. W 1949 dwukrotnie współpracował z radiem ONZ, co zainteresowało Sidneya Buchmana – ówczesnego wiceprezesa Columbia Pictures. Dzięki Buchmanowi Bernstein dostał możliwość stworzenia muzyki do dwóch filmów, Saturday Hero w 1950 roku i Boots Malone w 1951. Uwagę zwrócił pochodzącą z 1952 roku nietypową partyturą do filmu noir Sudden Fear, w którym główną rolę zagrała ówczesna gwiazda, Joan Crawford.
Niestety, Bernstein, jak wielu artystów, został z powodu swoich lewicowych poglądów wpisany na czarną listę senatora McCarthy’ego. W tym czasie sytuacja zmusiła go do zilustrowania dwóch horrorów klasy B, Robot Monster i Cat Women of the Moon. Jak podaje oficjalna biografia, pomimo niskiego budżetu, a może nawet i dzięki niemu, kompozytor eksperymentował i stał się jednym z pionierów elektroniki w gatunku. Powrotem do czołówki był historyczny fresk Cecila B. DeMille’a Dziesięć przykazań. Na początku Bernstein miał tylko skomponować muzykę pod sceny tańca, potem zaangażowano go do zilustrowania całego filmu. W tym czasie (proces powstawania Dziesięciu przykazan trwał rok) stworzył pierwszą w pełni jazzową partyturę do dramatu The Man with Golden Arm. Obie uczyniły twórcę jednym z najważniejszych kompozytorów swojego pokolenia, a także przygotowały zmianę epoki w hollywoodzkiej muzyce filmowej. Po Złotej Erze miała nastąpić Era Srebrna.
Jazz zrobił furorę. Za The Man of Golden Arm dostał swoją pierwszą (na trzynaście) nominację do Oscara. Potem miał się stać popularnym kompozytorem. Wielokrotnie proszono go o komponowanie muzyki jazzowej, za Walk on the Wild Side dostał trzecią nominację. Nie chciał jednak stać w miejscu i komponował również w innych stylach. Stworzył wtedy wiele ze swoich klasyków, między innymi Siedmiu wspaniałych z legendarnym już głównym tematem i słynny sądowy dramat z Gregorym Peckiem, Zabić drozda. Zilustrował także ostatnie 7 filmów Johna Wayne’a z Oscarowym True Grit i The Shootist (ostatni film Duke’a) na czele. Do godnych polecenia prac z lat 60. należy też Wielka ucieczka, oparty na faktach dramat wojenny Johna Sturgesa. Temat ten musiał spodobać się angielskim kibicom, ponieważ regularnie wykonują go na meczach swojej reprezentacji w piłkę nożną. W tej dekadzie Elmer Bernstein dostał także jedynego w karierze Oscara, za film George’a Roya Hilla Thoroughly Modern Millie (Na wskroś nowoczesna Millie).
Bernstein zawsze pracował z młodymi twórcami. Przykładem tego niech będzie współpraca z Johnem Frankenheimerem (Ptasznik z Alcatraz z Burtem Lancasterem), potem (za darmo!) ilustracja Mojej lewej stopy Jima Sheridana. To drugie było wynikiem poszukiwania niezależnych filmów o ważnym przesłaniu. W latach 70. Bernstein miał dużą renomę, nadal współpracując z Johnem Waynem (Detektyw McQ czy wspomniany już The Shootist). W tej dekadzie często współpracował z telewizją, tworząc zarówno ilustracje do filmów, jak i serialowe tematy. W 1978 roku spotkał Johna Landisa, dzięki czemu stał się jednym z najpopularniejszych ilustratorów zwariowanych parodystycznych komedii w stylu serii W krzywym zwierciadle. Do tego gatunku należała duża część projektów kompozytora w latach 80. Zaczął od kultowej już parodii Czy leci z nami pilot, potem nastąpiły kolejne filmy, reżyserowane przez Ivana Reitmana (Ghostbusters, kultowa animacja Heavy Metal), trio Zucker-Abrahams-Zucker (Czy leci z nami pilot, Spokojnie, to tylko awaria) czy Johna Landisa (teledysk Thriller Michaela Jacksona, National Lampoon’s Animal House, Szpiedzy tacy jak my, nominowana do Oscara Nieoczekiwana zmiana miejsc). Nie chciał jednak przyporządkować się tylko i wyłącznie jednemu gatunkowi, więc kazał swojemu agentowi odrzucić ofertę zilustrowania Pogromców duchów 2.
W trakcie prac nad filmem noir The Grifters poznał Martina Scorsese, który produkował ten projekt. Kilka lat później, kiedy dowiedział się, że Scorsese pracuje nad remakiem Przylądku strachu, Bernstein sam zgłosił się z propozycją zaadaptowania oryginalnej partytury Bernarda Herrmanna. Od siebie dodał 6 minut muzyki, wykorzystał fragmenty odrzuconego materiału z Torn Curtain, którą zresztą sam wcześniej nagrał w ramach serii re-recordingów klasycznych partytur (do których zaliczył jedną z ulubionych własnego autorstwa – Zabić Drozda) ze Złotej Ery, w celu ich zachowania dla potomnych. Dzisiaj ten dwunastopłytowy projekt został wydany przez Film Score Monthly. Od Przylądku strachu zaczęła się bez mała dziesięcioletnia współpraca obu twórców, którą Scorsesse skwitował krótko: Dlaczego współpracuję z Elmerem Bernsteinem? Bo jest najlepszy. Bodaj najpopularniejszym efektem tej znajomości jest Wiek niewinności kostiumowy dramat z Danielem Day-Lewisem. Niestety w 2001 roku reżyser odrzucił ścieżkę do Gangów Nowego Jorku, zastąpił ją piosenkami i kilkoma utworami Howarda Shore’a, z którym współpracuje do dziś.
Lata 90. są w karierze Bernsteina okresem dużego zróżnicowania stylistycznego. W tym okresie jego brzmienie wydawało się trochę staroświeckie, więc często go angażowano go do projektów realizowanych właśnie w taki sposób. Można do nich zaliczyć chociażby Półmrok Roberta Bentona czy gangsterskiego Hoodluma Billa Duke’a. Ciekawa była praca przy Zaklinaczu deszczu Francisa Forda Coppoli. Kompozytor mówi, że planowali stworzyć muzykę w stylu Memphis, ale potem zorientowali się, że potrzebna jest partytura dramatyczna, w której elementy tej stylistyki zostały wykorzystane. Dość często go odrzucano i np. oryginalna ścieżka do Ostatniego sprawiedliwego została wydana. Porównania z także wydaną (za oba albumy odpowiada Varese Sarabande) partyturą Ry Coodera w powszechnym mniemaniu wychodzą korzystnie dla twórcy Zabić drozda. W przypadku Szkarłatnej litery wysłał wręcz producentce Demi Moore list (podobno wyrzuciła też Ennio Morricone, przyjmując w końcu Johna Barry’ego) z podziękowaniami za umożliwienie wykorzystania tej muzyki w lepszym filmie. Trzeba przyznać, że Bernstein tupet miał, ale taka legenda mogła sobie na coś takiego pozwolić. W 2000 roku zilustrował reżyserski debiut Edwarda Nortona, romantyczną komedię Zakazany owoc. 2 lata później nominowano go do Oscara za Daleko od nieba.
Bernstein nie tylko tworzył dla filmu, ilustrował także sztuki teatralne (dwukrotnie nominowano go za to do prestiżowej amerykańskiej nagrody Tony, w 1968 i 1982 roku), a także skomponował 6 prac koncertowych, między innymi koncert na Ondes Martenot (często przezeń wykorzystywany instrument elektroniczny) i orkiestrę, koncert gitarowy i fanfarę dla hali Hollywood Bowl (dyrygent John Mauceri poprowadził pierwszą pracę Danny’ego Elfmana, Serenadę Schizophranę). Fanfara była jedną z ostatnich prac kompozytora w życiu. Elmer Bernstein zmarł 18 sierpnia 2004 roku w Ojai w stanie California. Należał do najwybitniejszych twórców muzyki filmowej w historii gatunku.
Nagrody:
- Oscar:
- 1968 – Thoroughly Modern Millie
- Złoty Glob:
- 1967 – Hawaii
- 1963 – To Kill a Mockingbird
- ASCAP Film & TV Music Awards:
- 1999 – Wild Wild West
Nominacje:
- Oscar:
- 2003 – Far From Heaven
- 1994 – The Age of Innocence
- 1984 – Trading Places
- 1975 – Gold (piosenka „Wherever Love Takes Me”)
- 1970 – True Grit (piosenka „True Grit”)
- 1967 – Hawaii (score + piosenka „My Wishing Doll”)
- 1967 – Return of the Seven
- 1963 – To Kill a Mockingbird
- 1963 – Walk on the Wild Side (piosenka „Walk on the Wild Side”)
- 1962 – Summer and Smoke
- 1961 – The Magnificent Seven
- 1956 – The Man with the Golden Arm
- Złoty Glob:
- 2003 – Far From Heaven
- 1977 – For Noon Till Three (piosenka „Hello and Goodbye”)
- 1970 – True Grit (piosenka „True Grit”)
- 1968 – Thoroughly Modern Millie
- Grammy:
- 1994 – The Age of Innocence
- 1990 – Ghostbusters
- World Soundtrack Award:
- 2003 – Far From Heaven
