Pierwszą z dostępnych na albumie morskich wypraw De Roubaixa jest ścieżka do La Mer est grande, 6-odcinkowego serialu przygodowego, którego bohaterami byli młodzi członkowie francuskiej marynarki wojskowej. Na 20-minutowy wybór muzyki składa się przede wszystkim energetyczny mariaż syntezatorów, funkowych rytmów perkusji oraz gitar akustycznej i basowej; Francuz otwarcie czerpie z najmodniejszych trendów w muzyce rozrywkowej, przyozdabiając je typową dla swojego stylu słodką nostalgią, która dodaje morskiemu krajobrazowi niewinnego, podszytego bliżej nieokreślonym smutkiem romantyzmu (śmiała, choć pod względem melodycznym banalna liryka Virginie).
La Mer est grande ma sporo ciekawych momentów, ale cierpi z uwagi na niedostatki technologiczne i budżetowe. Jest to w gruncie rzeczy praca o dwóch obliczach. W pierwszym z nich De Roubaix eksponuje magię żeglugi i kontaktu z bezkresnym morzem – kulminacją jest wspaniały utwór Le chalutier fantôme, gdzie nastrojowy, elektroniczny pejzaż przeplata się z klawiszami, fletnią i gitarą elektryczną, tworząc piękną, zadumaną panoramę. Drugie oblicze ścieżki cechuje się przygodowym kolorytem; temat tytułowy rozbrzmiewa patosem, melodia akcentowana jest przez stanowcze frazy trąbki i puzonu, a przestrzeń muzyczną uzupełnia bogaty w efekty dźwiękowe podkład syntezatora. Czuć tu jednak ograniczenia wynikające z archaicznej formuły telewizyjnej – muzyka miejscami stara się wpisać w estetykę ówczesnego kina przygodowego, ale bez większego zespołu wykonawczego i z racji limitów technologicznych jest to próba dosyć karkołomna. La Mer est grande traktować więc należy przede wszystkim jako przedpole dla dalszych eksperymentów.
Sednem albumu jest odrzucona ilustracja do L’Antarctique, filmowego zapisu podróży na Antarktydę, podjętej przez dokumentalistę i badacza mórz, „kapitana” Jacquesa-Yvesa Cousteau. Legendarny podróżnik w kwestiach muzycznych okazał się tradycjonalistą i nie zaaprobował odważnej, elektronicznej wizji De Roubaixa, co było dla artysty dużym ciosem, zawodowym i osobistym. Trudno się jednak takiej reakcji kompozytora dziwić: L’Antarctique to bez wątpienia najambitniejsze przedsięwzięcie elektroniczne w jego karierze, swoiste zwieńczenie kilkuletnich artystycznych poszukiwań.
Połączenie elektroniki z brzmieniami orkiestry (głównie sekcja smyczkowa) oraz instrumentami solowymi (klawisze, perkusja, aerofony) nigdy wcześniej nie osiągnęło u Francuza takiego stopnia wyrafinowania. Jeśli podróż Cousteau miała odkrywać przed widzami obce, malownicze światy bieguna południowego, to ścieżka De Roubaixa eksploruje równolegle granice muzycznej wyobraźni. Kompozytor dawno nie był już tak zainspirowany – wśród elektronicznych dźwięków i zdumiewających aranżacji, niczym w kalejdoskopie przewija się morskie królestwo, egzotyczne i pociągające. Francuz jest jednym z pierwszych, którym udaje się przy pomocy elektroniki zmierzyć z majestatem nieodgadnionej przyrody.
Rozmarzenie, ekscytacja, obietnica wyjątkowych wrażeń – oto co odczytać można z tematu przewodniego L’Antarctique. Elektroniczne dźwięki melodii odmierzane są z seryjną precyzją, niczym monolog pokładowego sonaru albo powtarzający się sygnał-wezwanie. W utworze Plongée de glace głęboki syntezatorowy beat utożsamić można z ociężałym pulsem zamarzniętego oceanu, prawiecznym tętnem, którego pogłos solennie rozpościera się wśród morza elektroniki. Kompozycyjny majstersztyk z pogranicza ambientu, który sekwencję nurkowania pod powierzchnią lodu wynosi do rangi misterium, ostatnie arcydzieło De Roubaixa.
Powrót z tych natchnionych głębokości nie odbiera L’Antarctique uroku. Kolejne utwory (Survol, Baleines) to malownicze impresje oceaniczne, koncepcyjnie nieodległe od późniejszych prac Vangelisa. Pożegnalny finał domyka tę krótką, ale zjawiskową podróż klamrą: tęskne i radosne frazy syntezatora podsumowują zebrane doświadczenia, a powracający z rozmachem temat główny zapowiada, że na Antarktydzie przygoda się nie kończy. Cousteau mógł uważać inaczej, ale my wiemy, że spośród kompozytorów muzyki filmowej De Roubaix był tym, który morze rozumiał najlepiej.
Recenzowana antologia jest z pewnością pozycją godną uwagi, choć jak to bywa z elektroniką lat 70-tych, wymaga miejscami odpowiedniej perspektywy. Niezależnie od gustów i preferencji zachęcam jednak do odsłuchu, chociażby dla wspaniałej L’Antarctique, która po kilku dekadach wreszcie odzyskała należne miejsce wśród pereł muzyki elektronicznej swoich czasów.
