Fugitive, the (Ścigany)

Ścigany był w latach 60. bardzo popularnym serialem. Opowiada on historię niesłusznie oskarżonego o morderstwo żony lekarza Richarda Kimble. Kimble (tam grany przez Davida Janssena) rozwiązując swoją sprawę i ukrywając się pomaga różnym ludziom. Policjantem, który go ściga jest porucznik Sam Gerard, który popada w obsesję na punkcie uciekiniera. 30 lat później na ekranach kin zadebiutował nowy film akcji, będący adaptacją serialu. Rolę Kimble’a zagrał będący wtedy na topie Harrison Ford, a Gerarda zagrał Tommy Lee Jones, tworząc kreację nagrodzoną Oscarem. Reżyserem był sprawny rzemieślnik Andrew Davis (znany z debiutanckiego filmu Stevena Seagala, Nico: Ponad prawem). Ważną, choć niezbyt dużą rolę doktor Anne Eastman wykreowała Julianne Moore, która potem miała zyskać reputację aktorki, która potrafi zagrać wszystko.

Dla kompozytora Jamesa Newtona Howarda był to pierwszy duży thriller. Dzisiaj uważa ten projekt za ważny, ponieważ było to „ćwiczenie strachu”. Otóż, nie potrafił osiągnąć brzmienia orkiestry, na którym mu zależało. Podobno zszokowany słuchał Jerry’ego Goldsmitha zastanawiając się, jak legendarny kompozytor to wszystko zrobił… Poradził sobie dobrze. Na tyle dobrze, że ścieżkę nominowano do Oscara. Drugą ciekawostką związaną ze ścieżką jest zaangażowanie solisty Wayne Shortera. Ten saksofonista jest „uczniem” wybitnego jazzmana Milesa Davisa i jednym z twórców fusion, podgatunku jazzu, który łączy elementy technik jazzowych z różnymi gatunkami takimi jak rock czy nawet z muzyką elektroniczną.

Wydany przez Elektrę album rozpoczyna Main Title. Od razu muzyka wprowadza nas w mroczny nastrój. Jeden z motywów na elektronikę (syntezatory programował znany z grupy Toto Steve Porcaro, Howard orkiestrował im w swoim czasie). Widać, że muzyka będzie zorientowana na underscore, chociaż nie jest ono tak dobre, jak w późniejszych pracach twórcy Szóstego zmysłu. W tym utworze też pojawia się zapowiedź głównego tematu w lekko jazzującej aranżacji (fortepian, delikatny elektroniczny bas, saksofon Shortera).

W drugim utworze pojawia się już muzyka akcji, mocno rytmiczna, mało tematyczna. Jest to swoiste action underscore, jeśli można operować takim terminem. The Storm Drain jest dość brutalne i można tu też mówić o, dość znacznych chyba, wpływach Jerry’ego Goldsmitha. Jak zwykle bardzo dobry jest rytm, ale widać, ze nie jest to jeszcze to, co James Newton Howard miał osiągnać później. Jeden z najlepszych utworów akcji to Helicopter Chase. Narastający motyw z początku, tu powtórzony dwukrotnie, potem słyszany jeszcze w Stairway Chase, w filmie wypada naprawdę genialnie, tak dobrze, że na albumie trochę rozczarowuje. Generalnie, w tej ścieżce otrzymujemy zapowiedź tego, co nadejdzie za kilka lat, z takimi ścieżkami jak Wodny świat (mistrzostwo tematycznej muzyki akcji) czy późniejszym Dinozaurem (motyw ze środka Helicopter Chase słychać w End of Our Island). Można by sie zastanawiać czy tej partyturze nie zawdzięcza dużo inny świetny score do filmu akcji, Sudden Death Johna Debneya. Stairway Chase przeszło chyba do historii kina. To, jak Howard zaczyna ten świetnie zrobiony pościg od motywu z Helicopter Chase jest po prostu genialne (dokładnie w momencie, kiedy Kimble reaguje na swoje prawdziwe imię, wypowiedziane przez Gerarda i zaczyna sie pościg). Napięcie sięga zenitu.

Underscore kreuje pewien specyficzny klimat, klimat, który jest charakterystyczny dla tzw. miejskich (urban) thrillerów. Gatunek ten zakłada współczesną historię, która toczy się w dużej mierze w wielkim mieście. Jednym z wyznaczników muzycznych jest, poza większą obecnością elektroniki, lekko jazzujące brzmienie. Pod tym względem moim ulubionym utworem jest Kimble Dyes His Hair. Lekko popowemu akompaniamentowi towarzyszy dość subtelny saksofon, który doskonale spełnia swoje zadanie. Najlepszy w tym utworze jest jednak dla mnie prosty, krótki motyw na smyczki, który w filmie ilustruje ujęcia miasta nocą. Napięcie budowane jest skutecznie. Utwór ten zapowiada późniejsze metody budowania napięcia, chociażby odpowiednie progresje akordowe. Zupełnie niezła jest elektronika, wcale nie brzmi dziś przestarzale (chociaż partytura liczy sobie juz 13 lat). najbardziej jazzowe wpływy słychać w The Fugitive Theme. Główny temat ścieżki jest bardzo ładny, na albumie nie ma go jednak zbyt wiele. Dużo daje temu utworowi saksofon Shortera. Ogólnie, muzyka brzmi współcześnie, nie tylko ze względu na częste dysonanse, ale także na dość popowe (i słusznie) wykorzystanie elektroniki i sztucznej perkusji. Wbrew problemom, o ktorych kompozytor mówił, trzeba powiedzieć, że w Ściganym całkiem sprawnie operuje brzmieniem, zorientowanym na bas. Saksofonowe partie są dość awangardowe, ale to raczej przemawia na korzyść ścieżki.

Poza Kimble Dyes His Hair, Helicopter Chase do niewątpliwej czołówki albumu należy kończące go It’s Over. Suita wszystkich tematów w bardzo emocjonalnej aranżacji. Najlepszy jest oczywiście sam koniec utworu, w którym w naturalny sposób kontrolowane przez cały album emocje ujawniają się w pełni. Funkcjonalności Ściganemu na pewno odmówić nie można. W filmie wypada dobrze, zwłaszcza tam, gdzie słychać narastający motyw z Helicopter i Stairway Chase. Na albumie jest trochę gorzej. Widać, że pewne pomysły, z których potem wyszły naprawdę znakomite partytury, są tu jeszcze w stadium zarodkowym. Do niewątpliwych zalet należy włączenie do ścieżki elementów jazzowych, które nadają jej osobowości, zwłaszcza znakomite solówki saksofonowe Shortera. Tematyka jest dobra, chociaż jej potencjał w pełni zostaje zrealizowany dopiero w utworze ostatnim. Dobra, przede wszystkim funkcjonalna, partytura.

Inne recenzje z serii: