Muzyka filmowa to prawdopodobnie najbardziej “płodny” gatunek muzyczny na świecie. Co roku jego katalog poszerza się o tysiące nowych tytułów. Jednakże tylko niewielka część z tego katalogu zostaje wypuszczona na rynek w postaci płyty CD, jeszcze mniejsza ilość jest w stanie przebić się na rynek światowy. Jakie jest więc nasze pojęcie o tym gatunku? Wnioski niech wyciągnie każdy z osobna. Faktem jest, że wiele miejsca krytycy poświęcają na analizowanie tych najgłośniejszych pozycji, tymczasem te mniej znane odpychane są w cień, częstokroć niesprawiedliwie. Wychodząc na przeciw temu problemowi postanowiłem zapoznać Was z muzyką pewnej barwnej, aczkolwiek mało znanej nam postaci.
Michel Cusson – gitarzysta, muzyk jazzowy, kompozytor… innymi słowy człowiek-orkiestra. Jak wielu innych, pokrewnych mu twórców z branży, pierwsze kroki stawiał miotając się pomiędzy grupami trudniącymi się w tworzeniu muzyki rozrywkowej i komercyjnej. Nie bez powodu o tym wspominam. Doświadczenie ów odbiło się bowiem na jego karierze filmowej. Mimo zmiany stylu i środowiska pracy, nie zrezygnował ze swoich miłości: jazzu i gitary, zaszczepiając je do partytur filmowych tak często na ile było to możliwe. Choć omawiany przeze mnie soundtrack z jazzem ma raczej niewiele wspólnego, to z pewnością nie będziemy się tu uskarżać na brak gitar.
Wśród 19 zaaplikowanych na krążek utworów Cussona znajdziemy zarówno stonowane, romantyczne kawałki, jak i energiczniejsze. Fundamentem partytury jest orkiestra symfoniczna. Dosyć kameralna, ograniczona bowiem tylko do kilku sekcji: smyczkowej i perkusyjnej. Największą uwagę skupia ta pierwsza, jako iż to właśnie ona dostarcza kompozycji pięknych, bardzo przyjaznych uchu melodii. Piękno to podtrzymywana jest przez licznie rozmieszczone na płycie solówki wiolonczelowe i fiddli. Nie mogło zabraknąć oczywiście ulubionego instrumentu Michela – gitary akustycznej. Głównie ogranicza się ona tylko do “ubarwiania” orkiestry, choć czasami stawiana jest na pierwszym miejscu, aby kreować nastrój nostalgii, skłaniając przy tym słuchacza do refleksji (np.: Silence Maudit, L’adieu). Mniej więcej podobną rolę pełni tu również fortepian potęgujący przelewający się z nut smutek (Ruisseau de larmes). Kilkakrotnie do naszych uszu dobiegnie także dźwięk akordeonu.
Oryginalna mieszanka instrumentalna? Niezupełnie. Cusson wyraźnie identyfikuje się z europejskimi mistrzami minimalizmu oszczędnie epatując dźwiękiem. Nie stawia go bynajmniej w centrum uwagi jak to zwykł robić na przykład Armand Amar, po prostu w umiejętny sposób gospodaruje nim. Chcąc po krótce scharakteryzować styl jakim posługuje się Cusson można by powiedzieć, że błądzi gdzieś pomiędzy minimalizmem Preisnera, a liryzmem znanym z niektórych prac Kaczmarka (np. Niewiernej, czy Plac Waszyngtona). Hybrydę tą uzupełnia melodyjność jaką za wszelką cenę stara się osiągnąć kompozytor. Poza kilkoma wyjątkami Séraphin jest więc raczej nietrudny w odbiorze dla przeciętnego słuchacza.
Do względnie dobrej słuchalności tej ścieżki przyczynia się w niemały sposób paleta tematyczna. Spośród niej wyszczególnimy dwa główne tematy, które towarzyszą nam już od samego początku płyty. Pierwszy z nich (Reverie), to temat miłosny Donaldy i Alexisa. Ten liryczny i piękny kawałek bazowany na wiolonczeli wprowadza do kompozycji dużo ciepła i spokoju. Drugi z kolei, La grande histoire, wnosi już więcej powagi. Akordeon, który przewija się pomiędzy innymi instrumentami zaszczepia do muzyki nutkę folkloru. Tematy owe przewijać się będą jeszcze wiele razy w kolejnych utworach, w podobnej lub nieznacznie zmienionej formie. Na tym jednak nie koniec. Istnieją bowiem jeszcze mniejsze motywy, może nie tak bardzo istotne ale przyczyniające się z pewnością do urozmaicenia partytury, np. bardzo smutny Vas t’en.
Płytę zamyka piosenka Isabelle Boulay – Depuis Le Premier Jour. Ten bazowany na temacie miłosnym utwór, który jak domniemam był elementem kampanii promocyjnej filmu, przyznam szczerze, “wpadł mi w ucho”. Nie razi plastikiem emocjonalnym i co najważniejsze nie rozbija klimatu kompozycji. A ten seksowny, kobiecy głosik… hmmmm 🙂
Po co właściwie marnuję czas na recenzowanie czegoś, co prawdopodobnie nikt nie znajdzie w polskich sklepach muzycznych? By uczulić ludzi na fakt, że muzyka filmowa to nie tylko James Horner, John Williams, Hans Zimmer i tym podobne nazwiska widniejące w “creditsach” najgłośniejszych superprodukcji. Nawet nie zdajemy sobie sprawy ilu ciekawych artystów otacza nas i obok których przechodzimy (częstokroć nieświadomie) obojętnie. Warto więc czasem zatrzymać się i posłuchać tego co mają nam do zaoferowania. A takich twórców jak Cussson z pewnością posłuchać warto.
