Your browser is not supported! Update your browser to improve your experience.

Max Steiner

10 maja 1888 - 28 grudnia 1971
Marek Łach | 21-04-2022 r.

Urodzony w Wiedniu Maximilian Raoul Walter Steiner, wnuk odkrywcy talentu Richarda Straussa (ojca chrzestnego Maxa zresztą), od najmłodszych lat uważany był za genialne dziecko i przyszłego następcę wielkich kompozytorów swoich czasów. Jego niebywałe umiejętności pozwoliły mu studiować w słynnej wiedeńskiej akademii muzycznej Hochschule pod okiem takich sław, jak chociażby sam Gustaw Mahler, wykładający na uczelni zajęcia z zakresu kompozycji. Zaplanowany na cztery lata kurs młody Steiner ukończył w ciągu roku (!), zdobywając za swoje osiągnięcia złoty medal cesarski, i jeszcze jako nastolatek zaczął tworzyć interesującą, dojrzałą muzykę. W wieku 16 lat napisał swoją pierwszą operetkę (Piękna grecka dziewczyna), która, mimo braku entuzjazmu ze strony ojca Maxa, Gabora Steinera, została wytawiona na scenie i odniosła spory sukces. W roku 1905 młody artysta wyjechał z Wiednia do Londynu, gdzie pracował jako dyrygent w prestiżowym His Majesty’s Theatre aż do roku 1914, kiedy to, wraz z wybuchem wojny w Europie, Steiner postanowił wyemigrować za Ocean. Decyzja o emigracji nie obyła się bez problemów, bowiem artysta, jako Austriak z pochodzenia, uznany został za wroga Korony i dopiero interwencja księcia westminsterskiego, dobrego przyjaciela Maxa, pozwoliła mu swobodnie opuścić Wielką Brytanię.

Steiner trafił na Broadway, gdzie zaczęła się tak naprawdę jego pełna sukcesów kariera. W ciągu 15 lat działalności w Nowym Jorku, współpracował jako dyrygent i orkiestrator z wieloma ówczesnymi sławami muzycznego świata, w tym z Georgem Gershwinem (Max twierdził zresztą, że był jednym z orkiestratorów słynnej Błękitnej rapsodii), Jerome Kernem, czy Victorem Herbertem. Wreszcie, w 1929 został odkryty dla filmu, kiedy to szef wytwórni RKO Radio Pictures poprosił go o orkiestrację muzyki do filmowej wersji musicalu Florenza Ziegfielda, Rio Rita. W kolejnych latach zilustrował wiele czołowych filmów wytwórni (Cimarron, Christopher Strong z rolą Katherine Hepburn), pierwszy raz współpracował również z producentem Davidem O. Selznickiem (przy Symphony of Six Million). Muzyka Steinera, choć jego nazwisko nie zawsze pojawiało się w liście płac, odbijała się szerokim echem wśród krytyków i dojrzały już artysta powoli wyrabiał sobie markę w środowisku Hollywoodu.

Przełom nastąpił w 1933 roku, kiedy Steiner zaangażowany został przy King Kongu. Nie dość, że kompozycją tą muzyka filmowa wprowadzona została na zupełnie nowe tory (David Raksin, przyjaciel Maxa, mówił, że rozpoczęła się druga era w historii gatunku), to odniosła gigantyczny sukces wśród publiczności i krytyków. Steiner zdołał napisać bardzo spójne formalnie i wizjonerskie dzieło przy mocno ograniczonym budżecie i faktycznie partyturą tą ugruntował swoją pozycję w branży filmowej. W kolejnych latach pracował bardzo intensywnie, początkowo głównie na potrzeby RKO (nagrodzony Oscarem The Informer, The Lost Patrol, The Three Musketeers i wiele innych), by w roku 1936 opuścić wytwórnię i dołączyć do Davida O. Selznicka w Selznick Internationl Pictures., skąd wkrótce został „wypożyczony” (standardowa procedura w owych czasach, jako że kompozytorzy przypisani byli wytwórniom) do Warner Bros. Końcówka lat 30-tych była dla Steinera okresem wycieńczającej wręcz intelektualnie pracy, odpowiadał za dziesiątki projektów czy to z pozycji kompozytora, czy dyrygenta lub aranżera, i można chyba określić go jako najbardziej zajętego wówczas muzyka Hollywood.

Wtedy właśnie poproszony został przez Selznicka o ilustrację superprodukcji Przeminęło z wiatrem na podstawie bestsellerowej powieści Margaret Mitchell, ilustrację, która stała się najsłynniejszym dziełem artysty. Zadanie było kolosalne, zwłaszcza że Steiner równolegle pracował nad innymi projektami, a na potrzeby filmu Selznicka przygotować musiał ponad trzy godziny muzyki (opisującej 75% obrazu). Z pomocą kilku kolegów zdołał jednak ukończyć niezwykle bogatą i urokliwą partyturę na czas i otrzymał nominację do Oscara, przegrywając wówczas z Czarnoksiężnikiem z Oz Herberta Stotharta. Dalsza praca dla Warner Bros (na potrzeby którego napisał tytułową fanfarę) przyniosła kolejne sukcesy, przy tak znamienitych dziełach filmowych, jak They Died in Their Boots On, Now Voyager (drugi Oscar), czy przede wszystkim głośnej Casablance. W 1944 roku zdobył trzecią, ostatnią ze swoich statuetek Akademii, za Since You Went Away.

Intensywną pracę na potrzeby Hollywood kontynuował przez całe lata czterdzieste, aż do połowy lat pięćdziesiątych, kiedy to jego pozycja stała się słabsza i zaczął być powoli wypierany przez młodszych kompozytorów. Niemniej i w tym czasie napisał kilka głośnych partytur, m.in. do Helen of Troy, klasycznych Poszukiwaczy Johna Forda, czy wreszcie do A Summer Place, z którego piosenka stała się olbrzymim sukcesem kasowym, poprawiającym nadwątlone finanse artysty. Równolegle, na prośbę RCA Victor, przygotował symfoniczną suitę z Przeminęło z wiatrem, wydaną w 1954 w formie płytowej.

W końcu, w roku 1965, po kłótniach z reżyserem obrazu Two On A Guillotine, Steiner zdecydował się przejść na emeryturę. Nękany chorobami, ale w dobrej kondycji finansowej i w towarzystwie licznych przyjaciół, dożył roku 1971. Po blisko 15 latach od swej śmierci, dołączył do Songwriters Hall of Fame. Był jednym z ojców muzyki filmowej, w swoim czasie wielkim rewolucjonistą gatunku, nadającym mu standardy, gwarantem najwyższej jakości, jednym z najważniejszych i najbardziej zasłużonych artystów Hollywoodu, czego dowodem jest gwiazda w Walk of Fame w Los Angeles.


Nagrody:

    Oscar:

  • 1945 – Since You Went Away
  • 1943 – Now, Voyager
  • 1936 – The Informer

Nominacje:

    Oscar:

  • 1956 – Battle Cry
  • 1955 – The Caine Mutiny
  • 1953 – The Miracle of Our Lady of Fatima
  • 1953 – The Jazz Singer
  • 1951 – The Flame and the Arrow
  • 1950 – Beyond the Forest
  • 1949 – Johnny Belinda
  • 1948 – Life with Father
  • 1948 – My Wild Irish Rose
  • 1947 – Night and Day
  • 1946 – Rhapsody in Blue
  • 1945 – The Adventures of Mark Twain
  • 1944 – Casablanca
  • 1942 – Sergeant York
  • 1941 – The Letter
  • 1940 – Dark Victory
  • 1940 – Gone with the Wind
  • 1939 – Jezebel
  • 1938 – The Life of Emile Zola
  • 1937 – The Charge of the Light Brigade
  • 1937 – The Garden of Allah
  • 1935 – The Gay Divorcee
  • 1935 – The Lost Patrol

Recenzje

Komentarze