Masaru Sato

Masaru Sato urodził się 29 maja 1928 roku w Rumoi na wyspie Hokkaido w Japonii jako najmłodszy z szóstki braci. Dzieciństwo spędził w Sapporo, gdzie podobnie jak jego rodzeństwo zaczął wykazywać zainteresowanie muzyką. Następnie przeniósł się do Tokio, aby tam wstąpić do National Music Academy i rozpocząć naukę w kierunku komponowania muzyki filmowej.

Gdy rozpoczynał studia w branży dominowały dwa nazwiska – Akira Ifukube i Fumio Hayasaka. Obydwaj kompozytorzy, którzy byli prywatnie bardzo bliskimi przyjaciółmi imponowali młodemu adeptowi sztuki kompozytorskiej – dla mnie byli niczym bogowie wspominał po latach. Sato miał możliwość wyboru u którego z renomowanych kompozytorów będzie pobierał nauki. Hayasaka miał ówcześnie najsilniejszą pozycję w branży, albowiem pisał do muzykę filmów do filmów dwóch słynnych reżyserów – uznanego i doświadczonego Kenji Mizogouchiego i zyskującego co raz większe poważanie w świecie Akiry Kurosawy. Natomiast Akira Ifukube zanim napisał muzykę do Godzilli komponował co prawda do wielu filmów, ale tylko kilka z tych produkcji (min. Dzieci Hiroshimy Kaneto Shindo) zyskały większą popularność, a on sam był bardziej znany z twórczości koncertowej niż muzyki filmowej. Ponadto za jeden z najlepszych score’ów uważał Rashomon. Wybór zatem był oczywisty i padł na Fumio Hayasakę, który począwszy od 1952 roku w ramach nauki zabierał go do studia Toho, gdzie powstawały jego filmowe partytury. W ten sposób młody kompozytor zyskiwał cenne doświadczenie, a pracując u boku najsłynniejszego ówczesnego japońskiego kompozytora wzmacniał swoją przyszłą pozycję w branży. Nauka jednak nie ograniczała jedynie do teorii, ponieważ jego nauczyciel przydzielił mu rolę współorkiestratora w Siedmiu Samurajach – najsłynniejszym dziele Hayasaki.

Dla kariery Sato przełomowy okazał się być rok 1955. Wtedy to otrzymał pierwszy duży projekt jakim był Godzilla Raids Again – pierwszy sequel słynnego filmu Ishiro Hondy. Tego samego roku zmarł w wieku zaledwie 41 lat na gruźlicę Fumio Hayasaka. Japończyk pod koniec swojego życia pracował nad dwoma filmami – New Tale of the Taira Mizoguchiego i Record of Living Being Kurosawy lecz jego przedwczesna śmierć spowodowała, że obydwie prace pozostały nieukończone. Sato jako jego najważniejszy i najbardziej zdolny uczeń otrzymał zadanie sfinalizowania obydwu partytur. O ile Mizoguchi do swojego kolejnego zatrudnił Toshiro Mayuzmiego o tyle Kurosawa był na tyle zadowolony z pracy jaką wykonał Sato, że postanowił zatrudnić go do swoich następnych filmów. Japończyk nie został oficjalnie skredytowany jako współkompozytor Record of Living Being dlatego też początek współpracy ze słynnym reżyserem oficjalnie datuje się na rok 1957 kiedy to powstało The Hidden Fortress. Przez następną dekadę – aż do 1965 roku - był autorem muzyki do wszystkich ośmiu filmów Kurosawy z tego okresu.

Partytury pisane dla Kurosawy umocniło go na pozycji jednego z najbardziej rozchwytywanych japońskich kompozytorów. Był to także czas kiedy Sato zaczął przemawiać swoim indywidualnym językiem muzycznym. Cechowały go porzucenie idei wywodzących z się z japońskich tradycji muzycznych na rzecz wpływów szeroko rozumianego Zachodu – zwłaszcza jazzu. Co prawda Sato był autorem ścieżek dźwiękowych do bardzo różnorodnych gatunkowych filmów co wymagało od niego pewnej elastyczności, ale to właśnie jazz był mu najbliższy. Podwaliny pod obranie takiej drogi artystycznej przez Sato zbudował jeszcze Hayasaka, który powtarzał mu, że nadszedł czas na porzucenie znanych od lat kanonów i pisanie muzyki stricte współczesnej. Sato wspominał, że gdy po latach spotkał Quincy’ego Jonesa ten powiedział mu to dokładnie to samo co utwierdziło jego przekonanie o uniwersalności nauk Hayasaki.

W następnych powrócił do serii Godzilli, która dziś pozostaje nieco niesłusznie w cieniu partytur Ifukube pisanych do monster-movies jak i jego własnych prac dla Kurosawy. Pomimo tego, że jego score do Godzilla Raids Again uznawany jest za jedną z najmniej ciekawych partytur decydenci z Toho nie mieli problemów z zatrudnieniem go przy Godzilla vs. Ebirah. Kolejnymi filmami z serii, które zilustrował były Son of Godzilla oraz Godzilla vs. Mechagodzilla. Warto wspomnieć, że w latach 50-tych również Ishiro Honda poprosił go o napisanie muzyki do kilku swoich mniej znaczących projektów(Half-Human, H-Man) w zastępstwie samego Akiry Ifukube. Po napisaniu muzyki do Dun-Huanga w 1987 roku Sato postanowił przejść na emeryturę tłumacząc to kłopotami rodzinnymi. Na szczęście problemy szybko zostały zażegnane i Japończyk wrócił do pracy ilustrując kolejne produkcje.

Ostatnim filmem do którego Masaru Sato napisał muzykę było After Rain z 1999 roku oparte na scenariuszu Kurosawy. Początkowo to właśnie on miał być reżyserem tego filmu jednak zmarł kiedy wszystkie terminarze zdjęciowe były już gotowe. W ten sposób przepadła szansa na ponowną współpracę tych dwóch wyśmienitych artystów. Masaru Sato odszedł trzy miesiące po premierze filmu - 5 grudnia 1999 roku w Tokio. Pomimo tego, że dziś jest pamiętany przede wszystkim jako nadworny kompozytor Akiry Kurosawy oraz autor kilku ścieżek dźwiękowych z serii o Godzilli, to jednak warto pamiętać o tym, że Japończyk na przestrzeni 44 lat swojej kariery był autorem muzyki do około 300 innych filmów. W przeciwieństwie do wielu swoich kolegów fachu, Sato nigdy nie napisał żadnego utworu koncertowego, całe swoje życie poświęcając jedynie muzyce filmowej.

---

NAGRODY:

Awards of the Japanese Academy:

2001 – After Rain

2000 – Nagroda Specjalna

1984 – The Geisha, Sensei

1981 – A Distant Cry from Spring

1980 – Ah! Nomugi toge. Hunter in Darkness; Hunter in the Dark, The Shogun Assassins

Mainichi Film Concours:

2000 – Nagroda Specjalna

1994 – Bloom in the Moonlight

1980 – Oh! The Nomugi Pass

1978 – The Yellow Handkerchief of Happiness

1969 – Gion matsuri, The Human Bullet, Kubi

1961 – The Bad Sleep Well, Dokuritsu gurentai nishi-e

NOMINACJE:

Awards of the Japanese Academy:

1995 – Himeyuri no Tô

1994 – Bloom in the Moonlight

1992 – Kagerô, Dai yûkai, War and Youth, Tsuribaka nisshi 4

1989 – Tonkô

1988 – Tokyo Bordello, Itazu – Kuma, Hei no naka no korinai menmen

1986 – Oar, Tracked

1985 – Fireflies in the North

1982 – Willful Murder

1981 – A Distant Cry from Spring

1979 – Kôtei no inai hachigatsu

1978 – The Alaska Story, The Yellow Handkerchief of Happiness

Autor biografii:  Dominik Chomiczewski

powrót

Filmografia

1999:

After Rain

1997:

Gendai ninkyoden

1995:

Mitabi no kaikyô

Himeyuri no Tô

Gokenin Zankurô (TV)

1994:

Shinonomerô onna no ran

1993:

Bloom in the Moonlight

Korekara umibe no tabibitotachi (TV)

1992

Onna goroshi abura no jigoku

The Oil-Hell Murder (TV)

1991:

Tsuribaka nisshi 4

War and Youth

Dai yûkai

1990:

Jotei: Kasuga no tsubone

1989:

Haru kuru oni

Yumemi-dôri no hitobito

Gurîn boi

Geki Totsu: The Insanity of Emperor Iemitsu

1988:

Tonkô

1987:

The Great Department Store Robbery

Itazu - Kuma

Hei no naka no korinai menmen

Tokyo Bordello

1986:

The Yakuza Wives

Death Shadows

Kizudarake no kunshô

1985:

Tracked

Oar

1984:

Fireflies in the North

1983:

The Geisha

Sensei the Teacher

Kodomo no koro senso ga atta

1982:

Shiawase no kiiroi hankachi (TV)

Irezumi: Spirit of Tattoo

Highest Honor

Ah! Nomugi toge - Shinryokuhen

1981:

At This Late Date, the Charleston

Willful Murder

Kazunomiya sama otome (TV)

1980:

Aokiôkami narukichiomoase no shôgai (TV)

Terra e...

A Distant Cry from Spring

1979:

The Last Game

The Shogun Assassins

Hunter in Darkness; Hunter in the Dark

Oh! The Nomugi Pass

1978:

Blue Christmas

Honoo no mai

Dynamite Bang Bang

Kôtei no inai hachigatsu

The Glacier Fox (dokument.)

1977:

Sweet Revenge

Sugata Sanshiro

The Yellow Handkerchief of Happiness

Kuroki Taro no ai to bôken

The Alaska Story

1976:

A Portrait of Shunkin

Fumô chitai

Between Women and Wives

1975:

Kokuso sezu

Kinkanshoku

Waga seishun no toki

Tokkan

1974:

Mesu

Aoba shigereru

Rupan Sansei: Nenriki chin sakusen

Machi no hi

Violent Streets

Godzilla vs. Mechagodzilla

The Family

Demon Spies

1973:

Senile Person

Tidal Wave

Stray Dog

Man and War, Part III

Shinobu-ito

Ôshô

Ai yori aoku

Nippon sanjûshi: Hakata obi shime ippon dokko no maki

1972:

Sapporo Winter Olympics (dokument.)

Kigeki dôrobô daikazoku: tenka o toru

Nippon sanjûshi: Osaraba Tokyo no maki

Kaigun tokubetsu nenshô-hei

Furusato

1971:

Prison Release Celebration

The Battle of Okinawa

Ame wa Shitteita

Senso to ningen II: Ai to kanashimino sanga

1970:

Wakamono no hata

Kazoku

Men and War

City of Beasts

The Ambush: Incident at Blood Pass

The Scandalous Adventures of Buraikan

The Ambitious

1969:

Shinsengumi: Band Of Assassins

Dai Nippon suri shûdan

Mito komon

The Song from My Heart

Red Lion

The Magoichi Saga

Tenchu!

Battle of the Japan Sea

Boruneo taisho: Akamichi ni tokero

Forward Ever Forward

Steel Edge of Revenge

Futari no koibito

Kigeki ippatsu dai hisshou

Samurai Banners

1968:

Scrap Collectors

Gion matsuri

Jinsei-gekijô: Hishakaku to kiratsune

The Human Bullet

Aniki no koibito

Kitahodaka zessho

Admiral Yamamoto

Kill!

Kubi

Hyappatsu hyakuchu: Ogon on me

1967:

Son of Godzilla

Sodachi zakari

The Longest Day of Japan

Portrait of Chieko

Soshiki bôryoku

River of Forever

Satsujin kyôjidai

Live Your Own Way

1966:

San no shiomai (serial TV)

Ebirah, Horror of the Deep

Big Wind from Tokyo

Mizuumi no koto

Lake of Tears

Dark the Mountain Snow

The Mad Atlantic

Zero Fighters: Great Air Battle

Moment of Terror

Aiyoku

The Sword of Doom

Cash Calls Hell

1965:

100 Shot, 100 Killed

Fort Graveyard

Sugata Sanshiro

Hiya-meshi to Osan to Chan

Redbeard

Irezumi

Samurai Assassin

1964:

Kuruwa sodachi

Ware hitotsubu no mugi naredo

Could I But Live

Samé

Samurai from Nowhere

Aa bakudan

Jakoman and Tetsu

1963:

Jinsei gekijo: hisha kaku

Eburi manshi no yûga-na seikatsu

Gobanchô yûgirirô

The Samurai Pirate

Gendaikko

Rikugun zangyaku monogatari

Gojuman-nin no isan

Warring Clans

High and Low M

1962:

Sarariman Isshin Tasuke

Gekkyû dorobo

Ôi-naru Kurobe (dokument.)

Operation Enemy Fort

Operation X

Blue Town - Aoi machi no ôkami

The Crimson Sky

Sanjuro

1961:

Suke-san Kaku-san oabare

Yajû no mon

Hadakakko

Procurer of Hell

The Crimson Sea

Umi no shôbushi

Challenge to Live

Yojimbo

Taiheiyo no katsugiboshi

Ankokugai no dankon

1960:

Westward Desperado

Bad Sleep Well

Man Against Man

Daigaku no sanzôkutachi

Kunisada Chûji

Boku wa dokushin shain

The Last Gunfight

Intimidation

1959:

Watashi wa kai ni naritai

Warera no jidai

Dokuritsu gurentai

Kaitei kara kita onna

One Day I...

Gokigen musume

Sekai o kakeru koi

Dai san no shikaku

Wakai kawa no nagare

1958:

Rusty Knife

The Hidden Fortress

Fûsoku yonjû mêtoru

The H-Man

A Slope in the Sun

Song for a Bride

1957:

Zokuzoku Ôban: Dôto uhen

Ore wa matteru ze

The Lower Depths

Zoku Ôban: Fûun hen

Last Day of Samurai

Shiawase wa oira no negai

Ohban

Watashi wa zenkamono de aru

Throne of Blood

1956:

Crazed Fruit

Hi no tori

Taiyo no kisetsu

Scoundrel

Kyûketsu-ga

Shi no jûjiro

Nigetekita hanayome

Kofuku wa ano hoshi no shita ni

1955:

Record of a Living Being

Kaki no ki no aru ie

Kaettekita wakadan'na

Legend of the Taira Clan

Shin kurama tengu daisanbu

Rokunin no ansatsusha

Gojira No Gyakushu [Godzilla Raids Again]

1952:

Santa to chidai no yama