Your browser is not supported! Update your browser to improve your experience.

John Barry

3 listopada 1933 - 30 stycznia 2011
Łukasz Koperski | 21-04-2022 r.

John Barry, a właściwie John Barry Prendergast, urodził się 3 listopada 1933 roku w angielskim Yorku, jako najmłodszy z trójki dzieci właściciela kin. Biznes jego ojca pozwolił młodemu Barry’emu nie tylko na podjęcie pracy w jednym z nich w wieku lat 14, ale i na intensywny kontakt z filmami i muzyką filmową, której John szybko stał się fascynatem. Jeszcze wcześniej, bo mając 9 lat, Barry rozpoczął swą muzyczną edukację od nauki gry na fortepianie i trąbce. Później brał lekcję muzycznej teorii, a podczas służby wojskowej praktykował w orkiestrze. Po powrocie z wojska postanowił założyć własną grupę muzyczną i tak powstała The John Barry Seven, specjalizująca się w graniu jazzu, bluesa czy rock’n’rolla i osiągająca nawet drobne sukcesy. Pod koniec lat 50. wytwórnia płytowa EMI podpisała kontrakt z Barry’m, powierzając mu rolę producenta muzycznego, odpowiedzialnego za wyszukiwanie talentów, aranżowanie utworów, czy dyrygowanie muzykami w słynnym studiu na Abbey Road.

Rok 1959 przyniósł Barry’emu spełnienie marzeń. Najpierw był udział w muzycznym przedsięwzięciu telewizji BBC, czyli Drumbeat, a potem prawdziwy filmowy debiut. Barry napisał score do brytyjskiego obrazu zatytułowanego Beat Girl. Jednak prawdziwa wielka kariera Anglika jako twórcy muzyki filmowej zaczęła się 3 lata później, kiedy to zwrócili się do niego producenci pierwszej z ekranizacji przygód Jamesa Bonda. Efekty zatrudnionego do zilustrowania Dr. No Monty’ego Normana nie w pełni zadowalały twórców filmu, Barry został więc poproszony o przearanżowanie stworzonego przez jego kolegę po fachu motywu, tak by uczynić go bardziej interesującym i chwytliwym. Do dziś nie ma pełnej zgody, co do stopnia autorstwa legendarnego „James Bond Theme”. Oficjalnie jako autora podano Normana, ale mówi się, że wkład Barry’ego jest bardzo znaczący, nie tylko w sferze instrumentacji ale i w samą melodię i chyba najwłaściwsze byłoby przypisanie tego jednego z najsłynniejszych tematów muzyki filmowej obydwu zaangażowanym w niego panom.

Nawet jeśli w napisach tytułowych Dr. No jako autor muzyki wymieniony jest Monty Norman, to producenci bardziej docenili wkład Barry’ego i to on został zatrudniony przy kolejnych odsłonach przygód agenta 007. A że te w latach 60-tych powstawały niemal co rok, to Anglik nie mógł narzekać na brak pracy, zwłaszcza że udane ścieżki bondowskie owocowały zainteresowaniem twórców innych filmów. Kariera Barry’ego rozwinęła się błyskawicznie i już na początku 1967 roku odbierał swoje pierwsze Oscary – za score i piosenkę – oba za Born Free, swego czasu popularny w naszym kraju a znany pod polskim tytułem Elza z afrykańskiego buszu. Lata 60-te nie tylko dały Barry’emu trzeciego Oscara (Lew w zimie) ale i uczyniły go jednym z najpopularniejszych, najbardziej rozchwytywanych i najlepszych twórców muzyki filmowej, na równi wówczas z Ennio Morricone czy Maurice’m Jarrem. Klasę twórcy oprócz kompozycji nagrodzonych przez Akademię, potwierdzały takie ścieżki jak Zulu, Midnight Cowboy czy kolejne ilustracje do „Bondów”.

Choć lata 70-te Anglik zaczął od kolejnej nominacji do Oscara (Maria, królowa Szkotów – tym razem tylko nominacja), to uchodzą one za gorszy okres w twórczości kompozytora. W połowie tamtej dekady Barry przeniósł się na stałe do USA i najwyraźniej ta przeprowadzka odbiła się na jego wenie twórczej i doborze projektów. W drugiej połowie lat 70-tych, tworzył niezbyt fascynujące, często dość wtórne partytury, w sporej mierze dla zapomnianych produkcji telewizyjnych, albo miernego kina klasy B, takich jak kiepska podróbka Gwiezdnych Wojen, czyli Star Crash. Jednak przełom lat 70-tych i 80-tych przyniósł odrodzenie Johna Barry’ego, poprzez takie prace jak Moonraker, Czarna dziura, Podnieść Titanica czy wreszcie nominowany do Złotego Globu Gdzieś w czasie z pięknym tematem, uchodzącym za sztandarowy przykład pięknej liryki Anglika.

Świetną passę kompozytora w latach 80-tych, przypieczętowaną jego czwartym Oscarem (za melancholijne Pożegnanie z Afryką) przerwały bardzo poważne kłopoty zdrowotne, które wyłączyły Anglika z pracy na blisko dwa lata. Powrócił jednak w wielkim stylu. Gdy zajęty innymi projektami Basil Poledouris odmówił Kevinowi Costnerowi, ten aktor i reżyser z prośbą o napisanie muzyki do Tańczącego z wilkami zwrócił się do Johna Barry’ego. Efekt wszyscy znamy. Piąty – i ostatni – Oscar w karierze kompozytora i piękna ilustracja, która na trwałe wpisała się w historię muzyki filmowej. Po tym sukcesie Barry napisał jeszcze kilka ciekawych ilustracji jednak liczba projektów, w które się angażował zaczęła maleć, czasami nie mógł znaleźć wspólnego języka z reżyserem i z jego usług rezygnowano, ponadto jakościowo jego prace też nie trzymały już tak wysokiego poziomu, jak te najlepsze. Wraz z pogarszającym się stanem zdrowia, Barry stopniowo zaczął wycofywać się z pracy w filmach. Jego ostatnią ścieżką dźwiękową była pochodząca z 2001 roku bardzo przeciętna Enigma.

W swojej karierze John Barry napisał łącznie trochę ponad 100 kompozycji do produkcji kinowych oraz telewizyjnych, wśród których przynajmniej kilkanaście należy do bardzo znaczących pozycji w muzyce filmowej w ogóle. Największą rzeszę fanów przyniosły Barry’emu jego kompozycje do dramatów czy filmów romantycznych, wyróżniające się pięknymi, lirycznymi tematami, niespiesznymi, klasycznie i z gracją zaaranżowanymi. Takimi jak te z filmów Born Free, Somewhere in Time, Out of Africa czy Dances with Wolves.

John Barry swego czasu był nie tylko bardzo ceniony i popularny, ale co za tym idzie świetnie opłacany i prowadził tryb życia w stylu filmowych gwiazd. W latach 1965-1968 był zresztą żonaty ze znaną aktorką Jane Birkin (to była druga z jego czterech żon). Zmarł na atak serca w wieku 77 lat pozostawiając ostatnią żonę Laurie, czwórkę dzieci oraz piątkę wnuków. A także oczywiście mnóstwo wspaniałej, niezapomnianej muzyki.


NAGRODY:

Oscar:

  • 1991 – Dances with Wolves
  • 1986 – Out of Africa
  • 1969 – The Lion in Winter
  • 1967 – Born Free (2 nagrody: score + piosenka)

    Saturn:

  • 1981 – Somewhere in Time

    BAFTA:

  • 1969 – The Lion in Winter

    Złoty Glob:

  • 1986 – Out of Africa

    Grammy:

  • 1992 – Dances with Wolves

    BMI Film Music Award:

  • 1995 – The Specialist
  • 1994 – Indecent Proposal
  • 1991 – Dances with Wolves
  • 1988 – The Living Daylights
  • 1987 – Out of Africa; Peggy Sue Got Married

    NOMINACJE:

    Oscar:

  • 1993 – Chaplin
  • 1972 – Mary, Queen of Scots

    Saturn:

  • 1980 – The Black Hole

    BAFTA:

  • 1992 – Dances with Wolves
  • 1987 – Out of Africa

    Złoty Glob:

  • 1993 – Chaplin
  • 1991 – Dances with Wolves
  • 1986 – A View to a Kill (piosenka; wraz z zespołem Duran Duran)
  • 1981 – Somewhere in Time
  • 1978 – The Deep (piosenka)
  • 1975 – The Dove (piosenka)
  • 1972 – Mary, Queen of Scots
  • 1969 – The Lion in Winter
  • 1967 – Born Free (piosenka)
  • 1965 – From Russia with Love (piosenka)

    Grammy:

  • 1967 – Born Free
  • 1965 – Goldfinger

  • Recenzje

    Komentarze